Dünya kalıpçılık sanayi toplam cirosu 84 Milyar € civarındadır ve sektör her yıl %6 büyüme eğilimindedir. Türkiye’deki kalıpçılığın toplam cirosu 3,5 Milyar € olup küresel pazarda yerini korumaya ve arttırmaya çalışmaktadır.

 

Kalıpçılık endüstrisi diğer sanayi alanlarına göre, görece “küçük” olmasına rağmen sanayiye katkı anlamında etkisi “büyük” tür.

 

Kalıp olmadan üretim yapılamaz. Sürdürülebilir kalitede birden çok parçanın rekabetçi fiyatlarla üretilebilmesi için her alanda kalıba ihtiyaç vardır.

 

Yeni araç veya yeni bir ürün tasarlayıp pazarda yer alabilmek için kalıp teknolojisi ve üretim gücünün var olması gerekmektedir. Bir inovasyonu nihai ürüne dönüştürmek için kalıbının üretilmesi zorunludur. 

 

Bu bağlamda kalıp, inovasyon ve tasarım sürecini katma değere dönüştüren en önemli tamamlayıcı süreçtir. 

 

10 yıl öncesine kadar kalıp tasarımı ve üretimi, ürün tasarımı tamamlandıktan sonra başlamaktaydı. Şimdi ise kalıp tasarımcısı ile ürün tasarımcısı birlikte çalışarak (co-design) ürüne birlikte şekil vermektedirler. Bu sayede, kalıp üretim sürecini eskiye oranla %50 azaltmak mümkün olmaktadır.

 

Kalıp teknolojisinin ve kalıp sektörünün kuvvetli olması, daha güçlü bir otomotiv ve dayanıklı tüketim malları üretim endüstrisi anlamına gelmektedir. Günümüzün gelişmiş ülkelerinde sanayi devriminden buyana kalıpçılığın stratejik sektör olarak ele alınmasının ortak gerekçesi de budur.

 

Niçin Kalıpçılık?

Birçok dayanıklı ticari eşya imalatı kalıplar sayesinde gerçekleştirilmektedir. Bu sektörde çalışan personel kalifiye olmak zorundadır. Aynı zamanda da yüksek teknoloji kullanımı kaçınılmazdır. Kalifiye personel ve yüksek teknoloji kullanan kalıp firmaları otomotivden beyaz eşya ürünlerine kadar birçok alanda yenilikçi ürünlerin imalatını mümkün kılarlar.

 

Kalıp sektörü dünya genelinde ortalama % 70 oranında otomotiv sektörüne hizmet etmektedir.

 

Bu durum Türkiye için de geçerlidir. İhracata dayalı bir ekonomisi olan Türkiye için en önemli sanayi ihracat kalemlerinden biri 25 Milyar USD ile otomotiv sanayisidir. Yeni bir araç programının devreye alınmasında kalıp imalat süreci en detaylı ve karmaşık süreçtir. Milyon adetlerde seri olarak üretilecek araçları meydana getiren milyonlarca parçayı üretecek kalıpların her biri proje bazlı özel tasarım, analiz ve imalat süreçleri sonucunda ortaya çıkmaktadır. 

 

Her bir kalıbın, aynı kalitede milyonlarca adet parçayı seri olarak üretmesi gerekmektedir. Bu sebeple her bir kalıp, yüksek teknoloji ürünü tasarım ve analiz yazılımları, gelişmiş CNC takım tezgahları ve nitelikli işgücü kullanılarak tek seferde mutlak doğru yapılmak zorundadır. Milyonlarca adet tampon, ön konsol gibi plastik parçalar, motor kaputu veya kapı gibi sac panellerin her birini sürdürülebilir kalitede, rekabetçi maliyetlerle üretmek için tek bir kalıp veya kalıp seti gereklidir.

 

Bu sebeple kalıp sektörü katma değeri yüksek, derinlemesine uzmanlık gerektiren özel bir imalat sektörüdür. 

 

Yüksek Katma Değer

Kalıpçılık endüstrisinin kendine has özelliği ve katma değeri, farklı yönetim tarzı ve parasal stratejilerinin bulunuyor olmasından, yetkin personel, makine ve teknolojik yatırımlarının oluşturduğu üstünlüğünden kaynaklanmaktadır.

 

Kalıp sektörü katma değeri yüksek bir sektördür. 

 

İhracatta, kalıp tipine göre 25 - 100 USD/kg katma değer sağlanmaktadır.

 

Türkiye’nin ortalama ihracat değerinin 1,5 USD/kg olduğu dikkate alınırsa, kalıpçılığın önemi ve değeri daha kolay anlaşılacaktır.

 

İsviçre saat sektörünün 2014 yılı ihracatı 20 Milyar Avro’dur. Bir saat üretimi için gerekli hammaddenin hiçbiri İsviçre’de üretilmemektedir. Saatte bulunan altın, gümüş, sac, plastik gibi bütün kalemler ithal edilmektedir. En pahalı saatin içindeki malzeme 500 - 1.000 Avro’yu geçmez. İsviçreli saatçiler bu saatleri 3.000 - 150.000 Avro arasında bir fiyata satmaktadır. İsviçre’deki tüm saat üreticilerinin kapladığı toplam alan 100.000 m2 ’yi geçmez. Bacası ve atığı da yoktur.

 

Kalıp üretimi de saat üretimi gibidir. Her iki iş kolunda da katma değeri yüksek olan tasarım ve hassas mekanik imalat yöntemleri kullanılmaktadır. Kalıp üretmek için gerekli olan ana hammadde takım çeliğidir. Kalıp fiyatı içindeki hammadde oranı % 10 - % 25 arasındadır. Geri kalan tutarlar ise, işçilik, enerji, kesici takım ve amortisman maliyetleridir.

 

Mevcut Durum ve Fırsatlar

Türkiye’deki kalıp üreten firmalar iş ölçeklerini genel olarak 400 ton altında pres gerektiren kalıpların üretimine yönelik olarak belirlemekte ve makina/ekipman yatırımını bu ölçekteki parçaların kalıplarına göre yapmaktalar ki işte bu noktada ana sanayinin hedefleriyle, yan sanayinin olanakları birbirini karşılamamaktadır.

 

Bu nedenle özellikle büyük ebatlı ve ağır tonajlı dış gövde parçalarının kalıpları yurtdışına sipariş edilmekte, sonuçta daha çok para ve enerji harcanmakta, cari açık büyümektedir.

 

Türk kalıp sektörü Avrupa pazarında, Güney Kore, Tayvan, Çin’e göre daha avantajlıdır. Kalıp tedarikinde müşteriye yakın olmak ve sürekli iletişim çok önemlidir. Türkiye, Avrupa’da bu avantaja sahip tek ülkedir.

 

Avrupa’da kalıp sektöründe önde gelen ülkeler Portekiz, İspanya, Almanya, ve İtalya ‘dır. Bu ülkelerde kalıp işlemenin saat ücreti 50 - 70 Avro iken Türkiye’de 20 - 40 Avro’dur. 

 

Türkiye’de 2016 yılında 1.5 Milyon araç üretilmiştir. İhtiyaç duyulan kalıpların ise sadece % 30 kadarı yurtiçinden tedarik edilmiş, % 70 kadarı Portekiz, İspanya, İtalya, Almanya, Güney Kore ve Çin’den ithal edilmiştir.  

 

Bu durum dikkate alındığında;

Türk Kalıp Sektörünün ihracat potansiyeli bir yana, yurt içi potansiyelinin bile çok yüksek olduğu ortaya çıkmaktadır.

 

Türkiye’deki otomotiv ve dayanıklı tüketim ürünlerinin imalatında kullanılan kalıpların %30’u yurt içinde, kalan %70’i yurt dışında, çoğunlukla da Çin’de ve Uzakdoğu’da yaptırılmaktadır. Uygun maliyette kalifiye eleman bulunamaması sebebi ile Amerika’da kalıp maliyetleri artmış ve 1998’den beri kalıp imalatçılarının 1/3’ü iflas etmiştir. Bu rakam tüm sanayideki oranın 2 katıdır. Aynı durum Avrupa’da da yaşanmaktadır. 

 

Amerika ve Avrupa’da küçülmekte olan bu kapasite Türkiye için bulunmaz bir fırsattır.

 

Mühendislik gücünün yüksek olduğu yerler büyük firmalardır. Küçük firmalarda ise mühendislik zayıf ve iş klasik atölye mantığı ile yapılmakta, gelişmiş üretim teknolojileri neredeyse hiç kullanılmamaktadır. 

 

Buna ilave olarak büyük firmala ra iş yapan küçük firmalarda yabancı dil bilen personel eksikliği ve pazarlama güçlerinin zayıf olması atıl kapasiteye yol açmaktadır. Doğal olarak bu da yeni yatırımları engellemektedir.

Türkiye’de yılda ortalama 1,5 Milyon adet araç üretilmektedir.

 

Bu miktar Avrupa’da 20 Milyon adet/yıl civarındadır. 

 

Avrupa’daki kalıpçı sayısı azalırken Türkiye bu fırsatı değerlendirmelidir.

 

Gelecek durumda rekabet gücünü artırmak için Çin’de uygulanmakta olan tedbirlerin alınması gereklidir. Örneğin, Çin’de maliyetin %35’ini oluşturan kalıp çeliğinin yüksek maliyetini azaltmak için devlet sübvansiyonunu arttırmış ve vergiyi peşin almayarak maliyetlerini azaltmıştır.

 

Bu alanlarda, mühendislik, teknoloji, imalat, satış ve pazarlama alanlarındaki eksiklik çarpıcıdır. Sektörün dünya standartlarına ulaşması ve yabancı imalatçılarla yarışabilir hale gelmesi için devlet desteği bağlamında aşağıda özetlendiği gibi teşviklerin değerlendirilmesi önemlidir;

 

Bacasız sanayi olarak da adlandırabileceğimiz kalıpçılık sektörü, diğer üretim sektörlerine kıyasla daha az enerji tüketmekte ve daha az alana ihtiyaç duymaktadır. Yüksek teknoloji gerekliliği ve kalifiye personel ihtiyacı sektörün başlıca sorunlarını teşkil etmektedir. Yine ülkemizde henüz tam anlamıyla gelişmemiş ancak dünyada trend olmak üzere olan kalıpçılık alanlarını aşağıdaki gibi sayabiliriz:

 

• Kompozit ve Yeni Nesil Malzeme Kalıpçılığı (karbon fiber vb.)

 

• Yüksek Mukavemetli Sac Kalıpçılığı

 

• Sıcak Sac Şekillendirme Kalıpçılığı

 

• Çok Komponentli Plastik Enjeksiyon Kalıpçılığı

 

• Yüksek Basınçlı Döküm Kalıpçılığı

 

• Düşük Basınçlı Döküm Kalıpçılığı

 

Kanayan Yaramız “Teknik Eğitim”

Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin gerek nicelik gerekse nitelik olarak yeterli düzeyde olmadığı uzun zamandır her kesim tarafından bilinen ve kabul edilen bir gerçektir. Bunun yanında ülkemizin nitelikli ara insan gücüne olan ihtiyacı da had safhadadır. Büyüyen Türkiye ekonomisinin küresel pazarda rekabet edebilmesi için nitelikli insan kaynağına ihtiyacı vardır. Ancak mevcut eğitim sistemi bu ihtiyacı karşılayabilecek durumda değildir.

 

Ülkelerin gelişmesinde ve kalkınmasında sanayileşmenin temel unsuru olan bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarına sahip kalifiye insan gücünün yetiştirilmesi gerekmektedir. Kalifiye personellerin bilgi ve becerisi, ekonomik başarının temelidir. Ekonomik kalkınma için nitelikli personel çok önemlidir. Mesleki eğitim de bu yüzden ülkemizin ve tüm sanayinin gelişmesi adına çok fazla önem arz etmektedir. Teknolojik alandaki gelişmelerin çok hızlı olduğu günümüzde mesleki teknik eğitimin önemi de git gide artmaktadır. Buna rağmen özel sektör tarafından sürekli vurgulanan ve eğitim kurumları tarafından da dile getirilen mesleki ve teknik eğitimde sektörel ihtiyaçların tam anlamıyla karşılanama ma sorunu eğitim alanında acil yapısal dönüşüm ihtiyacını ortaya koymaktadır.

 

UKUB olarak eğitim çalışmalarına büyük önem veriyoruz. Kalıpçılık sektörü katma değeri yüksek olan ve nitelikli personele ihtiyaç duyan bir sektör. Seri imalat şartlarında çalışacak niteliksiz personel dahi bulmak zorlaştı artık. Yüksek katma değere sahip, diğer üretim sektörlerine hayati önem taşıyan ekipman tedarik eden kalıpçılık sektöründe istihdam edilecek insan kaynağının yetiştirilmesi hem sektörümüz hem de üretim sanayimizin bütünü için yüksek önem ve öncelik arz etmektedir.  

 

Bu sorunun çözümüne yönelik, Coşkunöz Endüstri Meslek Lisesi ve Coşkunöz Eğitim Vakfı ile birlikte temel kalıpçılık meslek eğitiminin verilmesi üzerine ortak bir proje geliştirdik ve üzerinde çalışmaya başladık. Proje kapsamında, farklı seviyelerde oluşturacağımız mesleki eğitim programlarını, UKUB bünyesinde istihdam edeceğimiz uzman eğitmenlerin liderliğinde belirleyeceğimiz pilot okulların (EML/MYO) eğitmenleriyle işbirliği yaparak kademeli olarak uygulayacağız. Öngörülen eğitim programında sırasıyla teorik eğitim, pratik eğitim ve değerlendirme aşamaları bulunmaktadır. Teorik eğitimler meslek liselerinde verildikten sonra kursiyerlerin çalıştıkları atölye ortamında pratik eğitimler verilecek ve 3 ayda bir uzman eğitmenler tarafından yapılacak değerlendirme sınavlarıyla kursiyerlerin ilerleme durumları belirlenecektir. Eğitimlerin 3 farklı seviyede olmasını planladık. Her seviye için başarılı olacak kursiyerlere ayrı sertifika verilecek. 3 sertifikayı da alan kursiyer için sonraki aşama MYK belgesi almak olacak. 

 

UKUB olarak amacımız öncelikle bu eğitim programını başarıyla hayata geçirmek. Bir sonraki aşamada kursiyerlere mesleki yeterlilik belgesi verebilmek için akredite olmak istiyoruz. Eğitim programımızı pilot bölge olarak önce Bursa’da başlatacağız ve ilerleyen yıllarda tüm ülke genelinde uygulamak için çalışacağız.

 

Bu Yıl Yine Zirve’deyiz

Her yıl düzenlediğimiz geleneksel hale gelen Ulusal Kalıpçılık Zirvesi’nin 7.’si için hazırlıklar başladı. Bu yıl Zirve’de yine sektörün ileri gelenleri kürsüye çıkacak. Kalıp sektöründeki gelişmelerin, sorunların ve çözümlerin yanı sıra dünyamızın geleceğini etkileyecek yeni teknolojilerin ve fikirlerin ele alındığı Zirve, bu yıl 28 Eylül 2017 tarihinde yine TOSB Workinn Hotel/Gebze’de gerçekleştirilecek. Otomotiv, beyaz eşya gibi lokomotif sanayinin satın alma heyetleri dışında, yurtiçi ve yurtdışı sektör temsilcilerinin de katılacağı zirvede önemli konuklar konuşma yapacak.

Ayrıca arzu eden firmaların hizmet ve ürünlerini sergileyip faaliyetleri hakkında bilgi verebilecekleri, sunum yapabilecekleri stantların yer aldığı mini bir fuar alanı da olacak.

 

Türk Kalıp Sektörü’ne sinerji kattığına inandığımız Zirve’nin her geçen yıl daha fazla katılımla, daha zengin bir içerikle yapılması için çalışmalarımız yine yoğun şekilde devam ediyor. Ulusal Kalıpçılık Zirvesi’nin temel amacı, kalıp sektörünün etkileşim içinde olduğu tüm sektör temsilcilerinin katılım ve katkılarıyla, daha endüstriyel bir ifadeyle sanayi tedarik zincirinin tüm paydaşlarının katkılarıyla bir sinerji oluşturarak Türk kalıpçılık sektörünün gelişmesini sağlayacak fikirleri ortaya çıkarmaktır.

 

7. Ulusal Kalıpçılık Zirvesi’ nin konu başlıklarından bazıları şunlardır:

 

• Türk kalıpçılığının mevcut durumu ve gelecek vizyonu

 

• Dünya kalıpçılığında son durum ve Türk kalıp sektörünün dünyadaki yeri

 

• Ana sanayinin Türk kalıpçılarından beklentileri

 

• Türkiye otomotiv, beyaz eşya ve aydınlatma sektörlerinin önündeki fırsatlar, avantajlar, dezavantajlar

 

• Sanayi sektörlerinin 2016-2017 yılındaki durumu ve Türk kalıpçılığına etkisi

 

• Türk kalıpçılık sektörü için potansiyel yeni pazarlar

 

• Kalıp projeleri başarı hikayeleri

 

• Kalıp imalat süreçlerinde otomasyon sistemlerinin kullanılmasıyla verimliliğin arttırılması

 

• Kalıp sektörü ve Endüstri 4.0

 

• Mesleki eğitim ve İnsan kaynağı problemi