Değerli Kalıpçılar,

Krizlere alışık olan bünyemiz, bu sefer bağışıklığımızın olmadığı yeni bir düşmanla savaşa girdi.

COVID-19 salgını sanayiciler için, özellikle de yoğun işgücüne bağımlı olan düşük ve orta teknoloji grubunda üretim yapan işletmeler için birçok soruna yol açtı. Sanayileşmiş ülkelerde üreticilerin yaklaşık %80’i salgından mali olarak etkilendiler. Gerçekten de, petrol fiyatlarının ve talebin düşmesi, tedarik zinciri darboğazları, harcama yavaşlamaları ve kredi piyasalarındaki gerginlikler arasında, bu korkunç salgının imalat sektörleri üzerindeki olumsuz etkilerini endişeyle takip etmekteyiz.

Birçok sanayi işletmesi salgın sürecinde, kısmen virüsün yayılmasını önlemeye yardımcı olmak ama büyük çoğunluk olarak da ekonomik nedenlerden ötürü faaliyetlerine tamamen veya kısmen ara vermek zorunda kaldı. 

Türkiye’de yaklaşık 5,4 milyon istihdama sahip olan üretim sektörü, özellikle iki nedenden dolayı bu salgından oldukça fazla etkilenmiştir. Birinci neden, diğer sektörlerden farklı olarak, imalat sektöründe birçok faaliyetin sahada gerçekleştirilmek zorunda olması, uzaktan yapılamaz ve kısmen yönetilemez olmasıdır. İkinci neden ise, yavaşlayan ekonomik ve sosyal faaliyetlerin, ulusal ve de küresel boyutta endüstriyel ürünlere olan talebi dramatik seviyede azaltmış olmasıdır.

Salgın sürecinde, tüketici ve işgücü sağlığının korunması işletmeler ve hükümetler için bir numaralı öncelik haline gelmiştir. Tesislerin kısmen veya tamamen kapatılması durumunun, salgından daha ağır etkilenen bölgelerdeki/ülkelerdeki üreticiler için uzun bir süre daha gerekli olabileceği ihtimali de göz ardı edilmemelidir.

Salgına karşı savunma gücünü yükseltmek isteyen işletmelerin, üretim kapasitelerini optimize edecek şekilde çalışan sayısını azaltmak amacıyla, robotik sistemler, otonom malzeme taşıma sistemleri, akıllı üretim sistemleri gibi otomasyon teknolojilerini proaktif olarak kullanmayı ciddi seviyede dikkate almaları günümüzde bir gereklilik haline gelmiştir.

Üreticiler, COVID-19 salgını yoğunlaşırken, talep, üretim ve gelirlerin sürekli düşmesinin yoğun baskısıyla karşı karşıya kalmış, buna ek olarak, pek çok işletme nakit akışı ve borç yükümlülüklerini yönetmede büyük zorluklarla karşılaşmıştır. Bu nedenle, birçok işletmenin ayakta durma mücadelesi içinde olduğunu ve hatta iflas aşamasına gelmiş olduklarını görmek hepimizi üzmekte ve endişelendirmektedir.

İşgücünün büyük kısmının uzaktan yapılamayacak işlerde istihdam edilmesi nedeniyle, imalat sektörü özellikle tehdit altındadır. Üretim endüstrisinin doğası göz önüne alındığında, işçi yoğun işyerlerinde gerekli sosyal mesafe ortamının oluşturulması, üretim maliyetlerini arttıracak önemli bir tehdit oluşturmaktadır.

Bu olumsuzluklara ek olarak, üreticiler gelecekte daha büyük küresel tedarik zinciri aksaklıklarına karşı hazırlıklı olmalıdır. Bu dalgalanmalar sadece OEM’leri değil, malzeme ve komponent talebinin düşmesinden dolayı, tedarik zincirinin tamamını olumsuz etkileyecektir. Bu şartlarda siparişlerin gecikmesi hatta hiç gerçekleşmemesi dahi ihtimal dahilindedir.
 

COVID-19 salgınının ne zaman kontrol altına alınacağına, nasıl sonuçlanacağına ve tekrar edip etmeyeceğine dair bilinmeyen değişkenler göz önüne alındığında, iyileşme ve yeni bir normale erişme sürecinin oldukça uzun olma ihtimaline karşı hazırlıklı olmalıyız. Yaşadığımız önceki krizleri de dikkate alarak, toparlanma sürecinin deneme-yanılma uygulamalarıyla birlikte en az bir yıl sürebileceğini öngörerek stratejilerimizi belirlemeliyiz.

Kriz Yönetiminde Dikkate Alınması Gerekenler:
• Kârlılık, krediler ve nakit akışı rezervlerinin, mevcut ve öngörülen nakit işletme giderleri, vergiler ve diğer nakit gider kalemleri ışığında düşük gelirli bir ortamda devam eden operasyonların nasıl desteklenebileceğini değerlendirmeliyiz.

• Zaruri olmayan yatırımlar başta, kesilebilecek tüm kalemleri belirlemek üzere sermaye ve işletme maliyet bütçelerini gözden geçirmeliyiz.

• Ana faaliyet alanı dışındaki veya düşük performanslı varlıkları potansiyel bir nakit kaynağı olarak yeniden değerlendirmeliyiz.

• Var ise borçlarımızı yeniden yapılandırmalıyız.

• Kritik üretim faaliyetlerini çalışır durumda tutarken, çalışan güvenliğiyle ilgili planları koordine etmek için yerel yönetim ve sektörel örgütlerle yakın işbirliği içinde çalışmalıyız.

COVID-19’un İşgücü Üzerindeki Etkisi
Çalışanlarımız için acil ve yaptırım içeren güvenlik önlemlerini derhal almalı ve işletmelerimizde bir salgın olduğunda hangi faaliyetlerin uzaktan yürütüleceğini önceden belirlemeliyiz.

Salgının insan sağlığını tehdit eden etkilerini göz önünde bulundurarak, mümkün olan bir kısım kurumsal faaliyetlerimizi outsource etmek üzere yeni süreçler geliştirmeliyiz. Bu tür değişiklikler, sağlayacağı operasyonel esnekliğin yanı sıra işletme ve bakım giderlerinin azaltılmasına/ortadan kaldırılmasına da yardımcı olacaktır.

İşgücü Yönetiminde Dikkate Alınması Gerekenler:
• Çalışanlarımızın güvende olduğundan ve kendilerini nasıl koruyacaklarını bildiklerinden emin olmalıyız. İşyerinde hijyen kurallarının uygulanmasını sağlamalı ve gerekli durumlarda uzaktan çalışmayı teşvik etmek için mobilite politikalarını yeniden değerlendirmeliyiz. Hasta olan çalışanların iyileşene kadar evde kalmalarını sağlamalıyız. Gerekli olmayan her türlü seyahati yasaklamalıyız.

• Esnek çalışma düzenlemelerini, daha fazla uzaktan çalışma ve otomasyon içeren yeni çalışma yöntemlerini araştırmalı, ilgili süreçlerimizi bu yöntemlere göre yeniden düzenlemeliyiz.

• Yavaşlama dönemi müddetince iş gücünü korumak ve verimliliği optimize etmek için yeni stratejiler geliştirmeliyiz. Yerinde çalışması gereken personelimiz için risk azaltma programları kurgulayıp, salgının yayılmasını nasıl en aza indireceklerini ve hastalandıkları takdirde yapılması gerekenlerle ilgili eğitimler düzenlemeliyiz.

Operasyonlar ve Tedarik Zincirinde Yaşanacak Olası Sorunlar:
Üreticilerin, COVID-19 salgını sebebiyle yaşanan operasyonel ve mali zorluklardan kaynaklanacak olası ulusal ve uluslararası tedarik zinciri zayıflıklarına, dar boğazlarına karşı hazırlıklı olması gereklidir.

Salgının etkisi büyüdükçe tedarik zincirinde yaşanacak sıkıntıların artması da olasıdır. Bu sıkıntılardan en fazla, Tier 2 ve özellikle Tier 3 tedarikçilerin etkilenme olasılığı oldukça yüksektir. Tier 1 tearikçilerin, birçok büyük üretici ile online iletişimde oldukları için bu sorunlardan daha az etkilenmeleri söz konusudur.

Her büyük krizde olduğu gibi, işletmeler hızlı şekilde zaruri olmayan harcamaları kısma eğilimde olacaklardır. Burada kritik bir soruyu cevaplamalıyız: Fırtınayı atlatmaya yetecek finansal kaynağımız var mı?

Dikkate Alınması Gerekenler:
• Olabildiğince hızlı şekilde hijyen önlemlerinizi alın ve çalışma alanlarını sosyal mesafeye uygun şekilde yeniden yapılandırın. Zaruri haller dışında işletmeye ziyaretçi kabul etmeyin.

• İşçi sayısını azaltmak için olası tüm otomasyon çözümlerini değerlendirin. 

Örneğin: Otonom malzeme hareketi, CNC tezgahların operatörsüz çalışmasını arttırmaya yönelik CAD/CAM, tool presetter ve magazin sistemlerinin imalat süreçlerine entegrasyonu, otonom iş parçası ve elektrot yükleme, işleme ve ölçme sistemlerinin geliştirilmesi, önleyici bakım faaliyetlerinin geliştirilmesi, vb.

• Tüm tedarik zincirini yeni normale uygun olarak yeniden kurgulamalıyız. Durum dönüştükçe uygulamaları güncellemeli ve tedarikçilerimize bunları uygulamada yardımcı olmalıyız. Tüm kritik tedarikçilerimizle iletişimimizi güçlendirmeli, şeffaflığın artırılmasını sağlamalıyız.

• Kritik malzeme, bileşenler ve fason hizmetler başta olmak üzere tüm tedarik zincirimiz hakkında daha kesin, gerçek zamanlı durumsal farkındalık kazanmalıyız. Tedarik zincirindeki potansiyel zayıflıkları belirlemeli ve olası aksaklıklar için alternatif çözüm senaryoları oluşturmalıyız.

• Uzaktan çalışma ve yönetme faaliyetlerini geliştirmek üzere stratejilerimizi belirlemeli, süreçlerimizi yeniden yapılandırmalıyız. İşletme sistemlerimizin siber güvenliğine ve erişim esnekliğine öncelik vermeliyiz.

• Mevcut müşteri ilişkilerimizi korumak amacıyla, olası bir darboğaz anında her iki tarafı da koruyacak alternatif senaryolarımızı ve alternatif tedarikçilerimizi hazır tutmalıyız.

COVID-19 krizi devam ederken, üreticiler çok sayıda cephede farklı zorluklara karşı mücadeleye devam etmektedir. Öncelikli olarak hepimiz, iş işten geçmeden, mevcut işgücünü korumak ve faaliyetlerimizi sürdürebilmek için acil önlemler almaya gayret etmeliyiz.

Ama bizler aynı zamanda geleceğe de bakıyor olmalıyız. Gelecekte, kurulacak yeni düzende hangi ürün/hizmetlere, nasıl işletmelere, nasıl insanlara ve yeteneklere ihtiyaç duyulacak, bunları düşünmeliyiz.

Yeni düzende artık hepimiz, kendi ekonomik varlığımızın ötesine de bakmak zorundayız. Bir yandan mevcut operasyonlarımızı diri tutarak, istihdam ettiğimiz personelimizin ve ailelerinin geçimini, toplumsal düzenin sürekliliğini sağlamalı, diğer yandan değişmekte olan düzene uyum sağlamak üzere geleceğe dair stratejilerimizi belirlemeli, planlarımızı yapmalıyız.

Ülkemiz için kritik öneme sahip parçaların, bileşenlerin ve bitmiş malların, özellikle kritik altyapılara (enerji, ulaşım, iletişim, sağlık, gıda, tarım, vb.) yönelik üretimini yapan işletmelerin sorumluluğu bu süreçte daha da fazla olacaktır. 

Bu ağır sorumluluğun bilinciyle, bugün hayatta kalmak ama gelecekte değişerek gelişmek için, hem orta hem de uzun vadeli hedeflere ulaşmayı sağlayacak şekilde somut adımlar atmak ve mümkün olan her türlü önlemi almak mecburiyetindeyiz.

Türkiye bu krizi de fırsata dönüştürecek potansiyele sahiptir. Dünyanın bizi kıskanmasının asıl sebebi de bu fırsatçılığımız olsa gerek..