E-Dergi SEKTÖRLER HABERLER ÜRÜN TANITIMLARI TEKNİK YAZILAR DOSYALAR RÖPORTAJLAR BAŞARI HİKAYELERİ UZMAN GÖRÜŞÜ YAZARLAR FUARLAR ETKİNLİKLER PROFİLLER Editörden Künye YAYIN KURULU ARŞİV ABONELİK İLETİŞİM
Çekme Kalıbı Tij Mili Optimizasyonu ve Yeni Tasarım Yapısı

Fatih Yaylacı, Kadir Akcan, Gürkan Erol, Burak Gürler                                         
Ford Otosan Takım Kalıp & Pres, Kocaeli

 

Araç kapısı, tencere, uçak parçası gibi birçok sac parça, derin çekme kalıpları ile sacın kenarlardan hesaplanan kuvvette tutularak, metal parçaya sıvanması ile şekil1’de gösterildiği biçimde üretilir. 

 

Ford Otosan Takım Kalıp Bölümü; araçların tavan, kaput, kayar kapı gibi; tasarım ve imalatı deneyim ve mühendislik gerektiren işleri deneyimli kadrosu ile ortaya çıkartarak, preslerde en yüksek hızda üretim yapmasını sağlar. 

 

Pres içerisinde pot çemberinin hareketini ve gerekli tutma kuvvetini sağlayan sisteme “pres yastığı” , pres yastığındaki kuvveti pot çemberine ileten millerede ‘‘tij mili’’ adı veriliyor. Mevcut tasarım sisteminde , pres hatlarındaki ölçü farklılıkları  ve imal edilecek panel ölçülerinden dolayı kalıptaki tij mili yapıları farklılık göstermektedir. 

Şekil2’de örnek bir pres tablası verilmiştir. Tabla üzerinde bulunan silindirik delikler içerisinde yukarı aşağı doğru hareket eden tij milleri, sacın doğru şekilde tutulabilmesini sağlayarak en uygun şekilde panelin elde edilmesini sağlar. 

 

Mevcut İmalat Yapısı
1-
Pres tabla boyutları farklı olan Çekme presleri bulunmaktadır.

2- Pres tablalarında 150 mm grid’li pres tij yuvaları bulumaktadır.

3- Kalıp tasarımları , uygun pres hattına ve tij mili yapısına göre yapılmaktadır.

4- Her kalıba özgü tij mili haritası imalat ekibi için hazırlanır.

5- Kalıp pres’e bağlanmadan önce tij mili haritasına göre , pres tablasına tij millleri operatör tarafından konulur.

6- Tij millerinin haritaya göre doğruluğu kontrol edilir. 

7- Kalıp pres tablasına bağlanır.

8- Pres imalata başlar.

Mevcut kalıp yapısı ile , farklı preslere ve panellere uygun olacak şekilde, herbir çekme kalıbı için farklı sayıda ve yapıda tij mili haritası ortaya çıkmaktadır. Pres hattında operatör kalıp çevrimlerinde, öncelikle pres üzerindeki tij millerini sökerek sehpasına dizer. Resim3a’da gösterildiği gibi, yeni bağlanacak tij mili haritasına göre pres üzerindeki  ~ 350 adet yuvadan uygun olan  30 – 70 adet arası tij milini daha önce belirlenmiş haritaya uygun atılmasını sağlar. Tij millerinin atılması ve kontrol edilmesi ~ 15-20 dakikalık proses süresine sahiptir. Bu zaman kaybı operatörün tij millerini yanlış atması ile artmakta ve kalıp kırılma risklerini de barındırmaktadır. 

 

Şekil3b’de gösterildiği gibi ~ 3,5 kg  ağırlığındaki  tij millerinin gün içerisinde belirli aralıklarla sökülüp takılması, operatörlerin özellikle bel ve kol kaslarında ergonomik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.  

a) Prosesin Yapılması Esnasında Üstten Görünüm   

b) Sökme İşlemi Sırasında Operatör Duruşu                  

 

Çekme preslerinde kalıp çevrimlerindeki zaman kayıplarının engellenmesi, tij millerinin yanlış atılabilmesi ile kalıpta hasarlanma riskinin ortadan kaldırılması ve operatörlerdeki ergonomi problemlerinin azaltılması amacıyla, farklı pres hatları için ortak tij mili yapısının çıkarılması ve yeni tasarım jeneriğinin hazırlanması projesine başlandı. Yeni projenin hedefi;  belirlenen sabit tij mili haritasına göre , tüm tij millerinin kalıp içerisinde çalışabildiği ve preslerde tij mili çevrimi yapılmayan standart kalıp ölçüleri belirleyerek ve standartlaşmayı sağlamaktır.

 

Tij millerinin optimum sayıda olması, uygun panel çıktısını alabilmek adına son derece önemlidir.  Kalıba fazla miktarda tij mili koyulması, kalıbın boyutununun gereğinden fazla büyük olmasına sebep olurken, az olması, çekme prosesi esnasında paneli tutan kuvvetin yetersiz olmasına ve panel kalitesinin istenilen şekilde olmamasına ve potlanmalara sebep olur. Bu sebeple; kalıpların tasarlanması esnasında; ilgili tasarım mühendisi optimum sac kuvvetine sahip olmak ister. Bu yüzden sabit tij mili haritası ile yapılacak kısıtlamanın tüm panelleri ve pres hatlarını destekleyici olması istenir. 

 

Projenin ilk adımı olarak farklı boyutlardaki preslerde ortak tij mili yapısının belirlenmesi için Türkiye’de üretimi yapılan Ford Transit, Transit Custom, Courier ve F-Max projelerindeki 95 adet kalıp setinin çekme kalıbı tij mili haritaları çıkarıldı.  Kalıplarda en çok kullanılan tij milleri göze alınarak tüm pres hatlarını içine alabilen optimum tij mili haritası şekil4’de belirtildiği gibi belirlendi.

 

Belirlenen ortak tij mili haritasına göre, yeni çekme kalıp tasarım yapısı üzerine çalışıldı. Çekme kalıplarında yeni tij mili haritasına göre alt dökümde boşaltmalar yapılacağı için, döküm firmaları ile feder (rib) kalınlıkları ve yapıları konusunda toplantılar yapıldı. Belirlenen güvenli feder yapıları belirlendi. Çalışan tij millerine denk gelen kalıp taşıma milleri bölgesi için özel geliştirme çalışmaları yapıldı.  Farklı pres hatlarına uyumlu standart kalıp yapılarının belirlenmesi projenin en önemli noktasını oluşturuyordu. Hazırlanan taşıma mili yapıları için kırılma sonlu elemanlar metodu kullanılarak (FEM) analizleri yapılarak, Ford Türkiye Takım Kalıp ve Pres ekiplerine özgü yeni standart belirlendi. 

 

Hazırlanan standart kalıp yapısı ile farklı ölçülerdeki preslere girebilecek 14 farklı ölçüde kalıp jeneriği oluşturuldu. Tüm bu çalışma; lider ticari araç üreticisi Ford Otosan’ın üreteceği yeni kalıplarda kullanılmak üzere geliştirilmiş olup; 2020 yılı sonrasında tasarımı başlanan projelerde aktif şekilde kullanılacaktır. 

Yapılan standartlaştırma çalışmasıyla ;
a) Kalıp ölçüleri standartlaştırıldı. Bu da tasarım süreçlerinin daha hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.

b) Üretilen kalıpların devreye girmesiyle; parça imalatı öncesi, tij millerinin pres tablasına demontaj ve montaj işçiliklerindeki zaman kayıpları engellenecektir.

c) Tij millerinin , pres tablasına montajı sırasında yapılabilecek hata ile kalıp kırılma riski ortadan %100 kaldırılacaktır.

d) İsig ve ergonomi problemleri ortadan kaldırılmış olacaktır.

e) Tij millerinin sürekli pres içerisindeki konumlarının değişmeyecek olmasından dolayı panel kalite problemlerinin ortadan kalkması sağlanacaktır. 

 

Proje; yeni araç kalıplarının Ford Otosan Gölcük tesisine girmesiyle ve devreden çıkacak modellerin kalıplarının; yedek parça tedarikçilerine teslimiyle, 2030 yılı sonunda %100 devrede olabilecektir.

 

Yazar Hakkında
Fatih Yaylacı
Ford Otosan A.Ş
Kalıp Tasarım Uzmanı

 

Paylaş Tweet Paylaş
5646 kez okundu
GÜNCEL YAZILAR
Metal Enjeksiyon Kalıplarında Hasar Mekanizmaları
Dr Aziz Hatman / V’Steels - aziz.hatman@volkansteels.com   Metal enjeksiyon kalıplarında kalıp ömrünü belirleyen belli başlı hasar mekanizmalarının işleyişini kavradığımızd DEVAMI...
Borlama İşleminin Düşük Karbonlu Plastik Kalıp Çeliği Mikroyapısına ve Sertliğine Etkisi
Funda Gül Koç / Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü  Ece Simooğlu Sarı / Kocaeli Üniversitesi DEVAMI...
Metal Enjeksiyon Kalıplarında Yüzey İşlemleri ve Yapışma Problemi
Belgin Mert | Volkan Steels belgin.mert@volkansteels.com Dilek Serçeci | Volkan Steels dilek.serceci@volkansteels.com Yakup Zigaloğlu | Volkan Steels yakup.zigaloglu@volkansteels.com   Y DEVAMI...
Seçici Lazer Ergitme Yöntemi (SLM) ile Eklemeli İmalat
*Additive Manufacturing With Selective Laser Melting Method (Slm)   Muzaffer ZEREN / Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Böl&uu DEVAMI...
Saç Kalıp Sektöründe Geleceğe Yönelik Beklentiler
Dr. Gül Çiçek Zengin Bintaş    Giriş Kalıp sektörü, seri üretimin ayrılmaz bir parçası olarak kendini gösterir ve üretim süreç DEVAMI...
Sac Kalıp Sektöründe Dijital Teknolojilerin Kullanımı: Verimlilik Sağlayan Uygulama Örnekleri
Gül Çiçek Zengin Bintaş, Mubitek Tasarım Bilişim Makine San. Ve Tic. Ltd. Şti.   1. GİRİŞ Sac kalıp tasarımı imalat sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Doğru ve etkili DEVAMI...
Polilaktik Asit (Pla) Plastik Filamentlerin 3D Eklemeli İmalat Uygulamalarında Kullanımı
Muzaffer ZEREN, Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Şüheda ÖZEL, Kocaeli Üniversitesi FBE   &Ou DEVAMI...
Eklemeli İmalatta Eriyik Yığma Modelleme (FDM) Yöntemi İle Otomotiv Parçalarının Prototipleme Çalışması
Muzaffer ZEREN, Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Neşe Çakıcı ALP, Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tas DEVAMI...
İki Farklı Kalınlığa Sahip Press Fit Terminallerinin Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi*
Müge Erdoğan, Ezgi Az, Mert Onan, Ahmet Celal Topkaya Hatko A.Ş., Ar-Ge Merkezi, Avcılar-İstanbul *Investigation of Mechanical Properties for Two Different Thickness of Press Fit Terminals DEVAMI...
Fusion 360 Genel Kabiliyetler
DEVAMI...
Tasarımdan Üretime Verimli Yönetim
Dr. Gül Çiçek Zengin Bintaş, Endüstriyel Tasarımcı, Mubitek Ltd. Şti.- İnovasyon Müdürü Harun Öztürk, Bilgisayar Mühendisi, MUBİTEK Ltd. Şti. &nda DEVAMI...
Metal Enjeksiyon Uygulamalarında Hasar Mekanizmaları ve Yüksek Performanslı Yeni Bir Kalıp Çeliği: SITHERM S361R
  M. Önder Yücel Akademi Metalurji - Genel Md.   Öncelikli olarak metal enjeksiyon kalıplarında oluşan hasarları özetlemek ve daha sonra yüksek performanslı yeni DEVAMI...
3 büyük Türk Firması, Birleşerek Alpha Metalurji Markasını Yarattı
Türkiye, elektrikli otomobil, savunma sanayi, beyaz eşya, havacılık sanayi gibi alanlarda dünya ile rekabet edebilecek konuma doğru ilerlerken; bu sektörlerde kullanılan malzemelerin ü DEVAMI...
Endüstriyel Seri Üretim Kalıp İmalatçı Firmaların Sanayi Üretimindeki Etkileri ve Kalıp Endüstrisinde Mikro ve Küçük İşletmelerin Önemi
Mak. Müh. Can OKATAN Can Okatan Endüstriyel Danışmanlık Mühendislik Kalıp San. ve Tic. Ltd. Şti.   Kalıp Nedir ? / Kalıpçı Nedir ? Arapça kālib (TDK &ndas DEVAMI...
Arge Merkezi Kurulum Süreçleri, Sürdürülebilirlikte Arge ve İnovasyonun Önemi*
Dr. Gökhan Başman,  A. Tolga Özbey gokhanbasman@kormetal.com,  tolgaozbey@kormetal.com  Kormetal San. Ve Tic. A.Ş., Arge Merkezi Müdürlüğü Ünivers DEVAMI...
Plastik Enjeksiyonda Kalıp İçinde Meydana Gelen Birleşme İzlerini Ortadan Kaldıracak Bölgesel Isıtma Soğutma Teknolojisinin Geliştirilmesi*
Yazar: Ali GÜLER - MTN Kalıp  *The Development Of District Heating And Cooling Technology That Will Remove Integration Signs Occurring İn Mould İn The Plastic    DEVAMI...
Alüminyum İşlemede İyileştirmeler
Birden fazla takımdan ziyade tek bir frezeleme takımı ile alüminyum parçalarda işleme uygulaması gelişiyor.   Otomotiv sanayi ağırlık ikilemiyle karşı karşıya kalıyor. Ö DEVAMI...
DAHA YALIN ÜRETİME DOĞRU BİR ADIM
Sandvik Coromant Daha Hızlı Kurulum Değişiklikleri Daha Küçük Parti Üretimi Mümkün Kılıyor     Daha küçük partilerde ü DEVAMI...
Kalıpçılıkta ve Parça Üretiminde Lazer İle Isıl İşlem
Doğan ÖZDEN, Genel Müdür - Atlas CNC Makina Tic. Ltd. Şti.   Bu yazda sizlere Alman Alpha Laser Gmbh.  ve Alman Alotec Dresden Gmbh.  Firmaları tarafından DEVAMI...
Malzemelerde Yaşanan Devrim, Üretimin Geleceğini Şekillendiriyor
Sandvik Coromant Malzemeler konusundaki son eğilimleri izlemek çok önemli   Yeni malzemeler sayesinde mühendisler daha güçlü, tok, hafif ve yü DEVAMI...
Tasarım 4.0 / Bölüm 1
Mustafa BİNTAŞ, Uçak ve Makine Yük. Müh., MUBİTEK Kurucu Başkan Cengiz ÖZ, Makine Müh., MUBİTEK Teknik Müdür   İnsanoğlu var olduğu andan beri bir DEVAMI...
En Çok Okunanlar Son Eklenenler
YAYIN AKIŞI
FACEBOOK
TWITTER
INSTAGRAM